Tijdens restauratiewerkzaam-heden in 1970 ontdekt men onder de vloer van de kerk van Oldehove (Groningen) twee grafkelders, waarin zich in de ene slechts een houten reiskoffer bevindt, maar in de andere een tombe met daarom heen een groot aantal beenderen en schedels. Deze zijn overblijfselen uit houten kisten, die waren opgesteld rond de stenen tombe, maar die nu zijn vergaan.
De zandstenen tombe - die in delen ter plekke in elkaar moet zijn gezet, gezien de beperkte toegang - bevat restanten van een houten kist, waarin een loden kist is geplaatst. Bij de ontdekking van de tombe in deze grafkelder moet men constateren, dat men zich ooit met geweld toegang tot de tombe heeft willen verschaffen, waarschijnlijk om kostbaarheden te roven. De helften van de deksel zijn duidelijk met geweld van elkaar gerukt.
Wie ligt in deze tombe? Achter de hoge herenbank in het koor van de kerk, staat tegenwoordig tegen de muur een grafzerk met Latijnse tekst, in vertaling:
Sta wandelaar, lees en treur, hieronder ligt de Hoogwelge-boren Vrouwe Margaretha F.C.J.A.E. Gravin van Cobentzel, geboren te Wenen, de 11e Januari 1698, gehuwd met de Hoogwelgeboren Heer Ludovicus Ludgerus Baron van Ripperda, Heer van Poelgeest, Coudekerk enz. de 16e Januari 1727, na voorzien te zijn van de genademiddelen van de Heilige Katholieke Kerk te 's Gravenhage, de 24e Mei 1730
Deze zerk, en onderzoek wat de tombe zelf betreft, maken duidelijk, dat het gaat om Gravin Margaretha von Cobentzel. Op de tombe treft men het familiewapen en teksten aan, die we kunnen duiden als chronogrammen. Vooral in de 17e en 18e eeuw is het gebruik van chronogrammen heel populair: het jaartal wordt verwerkt in een zin, meestal in het Latijn, die iets over de gebeurtenis zelf zegt. Vaak zijn de letters met getalwaarde als hoofdletters of groter weergegeven.
Aan de linkerzijde van achteren naar voren: I H S = Iesu Hominum Salvator (Jezus der Mensen Redder)
InpVLVere Dor Miens / reqVIesCo sperans In / IesV saLVatore nostro (In het stof slapend rust ik uitziende naar Jezus onze Verlosser)
Charitas Dei = de genade van God
Aan de rechterzijde van achteren naar voren: I H S= Iesu Hominum Salvator (Jezus der Mensen Redder)
Hic requiesco Usque / fiat mutatio In reSurgendo (Hier rust ik totdat de verandering geschiedt in de wederopstanding).
Bijzonder is te noemen, dat deze gravin van rooms-katholieke huize een laatste rustplaats heeft gekregen in een protestants kerkgebouw. Dit wijst erop, dat de Ripperda's, in wier familie zij immers door haar huwelijk is terechtgekomen, hun rechten, wat de kerk betreft, kunnen laten gelden, ook al zijn zij op dat moment rooms-katholiek.
RIPPERDA We spreken over de Winsumer tak van het hoofdelingengeslacht der RIPPERDA's. Eén van hen: Ludolf Luirt Ripperda (1648 - 1721) is door huwelijk in bezit gekomen van de borg Jensema te Oldehove. Zijn zoon Johan Willem Ripperda (1680 - 1737) is een opportunist, die even vaak van geloof als van politieke richting verandert.
Gedreven door zucht naar roem, aanzien en macht, is hij niet van plan zijn leven te blijven slijten als kale landjonker op een landgoed, dat net de omvang heeft van een aardige boerderij. Intrigant als hij is, weet hij zich posities te verschaffen bij respectievelijk de Friese Stadhouder Johan Willem Friso, het Spaanse hof en de Sultan van Marokko.
Na de dood van Johan Willem Friso benoemd tot gezant in Spanje, weet hij de gunsten van het Spaans koningspaar te verwerven, wordt hun gezant in Wenen, in de adelstand (Grande) verheven en benoemd tot eerste minister. In ongenade gevallen, wordt hij gevangen gezet, weet later te ontvluchten en komt via Engeland terecht in Marokko. Het lukt het hem in Engeland niet door te dringen tot de hoogste kringen, in Marokko keren zijn kansen. Van huis uit rooms-katholiek, bekeert hij zich vanwege zijn huwelijk tot het protestantisme, maar keert terug in de schoot der Moederkerk (R.K.) om in de gunst te komen van het Spaans koningspaar. Die religie ruilt hij in voor de Islam, als hij zijn geluk wil gaan beproeven in Marokko. De besnijdenis, die hij daarom moet ondergaan, is door een infectie bijna zijn dood geworden.
Zijn carriere als generaal in dienst van Sultan Abdallah wordt niet het succes, dat beiden voor ogen staan, maar toch weet hij zich op te werken tot de rechterhand van Abdallah. Als het politieke tij keert in Marokko, weet Ripperda zich tijdig terug te trekken in Tetoean, waar hij, als hij zijn einde voelt naderen, in het geheim het geloof van zijn kinderjaren weer omarmt en sterft op 7 oktober 1737, gesterkt door het sacrament der stervenden. Hij ligt begraven in Tetoean.
Niet alleen is hij een opportunist en intrigant geweest, hij staat ook bekend als een charmeur. Het zijn steeds vrouwen (echtgenotes of schoonmoeders van de machthebbers), door wie hij aan de top kan komen, wier bescherming hij geniet en met wie hij soms amoureuze betrekkingen onderhoudt. Bijna is het hem gelukt koning van Corsica te worden, ware het niet, dat een zekere baron Theodor von Neuhoff, die een vergelijkbare carriere achter zich heeft als Johan Willem Ripperda en zijn pad al eens gekruist heeft, de kroon voor zijn neus wegkaapt.
Margaretha von Cobentzel Als Johan Willem Ripperda in 1725 eerste minister wordt in Spanje, moet hij weliswaar zijn Spaanse ambassadeurspost in Wenen opgeven, maar kan hij die overdragen aan zijn zoon: Ludolf Luirt Ripperda, die in die tijd zijn Weense gravin ontmoet en met haar trouwt (1727). Het huwelijk heeft maar enkele jaren mogen duren, zij sterft in 1730 en rust in de zandstenen graftombe in de Hervormde Kerk van Oldehove.
Oorspronkelijke auteur: Marten Mulder, versie 25 juli 2009.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website Dodenakkers.nl.
- 'Groningen Gids voor cultuur en landschap', Profiel, Bedum (1994)
- 'Beschrijving Kerk en Praalgraf'; Kerkeraad Herv. Gemeente Oldehove (z.j.)
- 'Dodenakkers', Marten Mulder
Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorg-vuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres. Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
